Bokeh en scherptediepte

Als je goede bokeh kunt herkennen, ben je op weg naar een beter begrip van één van de prachtige subtiliteiten van het maken van films.

Naarmate je meer vat op videografie krijgt, zul je gaan begrijpen hoe je emotie en ontwerp kunt beheersen door gebruik te maken van scherptediepte. Dit artikel gaat over wat bokeh bepaalt en wat het ene type aangenamer maakt dan het andere. Wat is de Heck Bokeh? Het is onvermijdelijk dat hoe meer je over een onderwerp leert, hoe meer details je in de dingen ziet. Als je op internet zoekt, leer je misschien dat 'bokeh' een Japans woord is voor het beschrij- ven van onscherpe gebieden in een afbeelding die geen Engels equivalent heeft. Bokeh wordt onder videografen, fotografen en cinematografen vaak gebruikt. Bokeh beschrijft niet hoe onscherp de achtergrond is, alleen hoe mooi het eruitziet. Afhankelijk van het ontwerp en de gebruikte lens kunnen de onscherpe gebieden aangenaam of "funky" zijn. In dit artikel gaan we een kijkje nemen naar de dingen die een aangename bokeh vormen en die je ook zullen helpen bij je toekomstige keuze van lenzen. Bokeh en scherptediepte - onontkoombaar verstrengeld Elke gesprek over bokeh moet beginnen met een orientatie van de scherptediepte. Misschien is “Diepte van de focus” hiervoor nog wel een betere term. De scherptediepte wordt meestal gedefi- nieerd in termen van 'ondiep' of 'diep'. Een ondiepe scherptediepte heeft een zeer korte afstand van de lens, soms een fractie van een centimeter, waar objecten scherp zijn. Een diepe scherpte- diepte kan zich uitstrekken van enkele centimeters tot oneindig. BOKEH BESCHRIJFT NIET HOE DE ACHTERGROND UIT DE FOCUS IS, ALLEEN HOE HET ER MOOI UITZIET. Er zijn twee factoren die de scherptediepte bepalen: de diafragmagrootte en de afstand van de lens tot het onderwerp. Hoe dichter het object zich bij de lens bevindt, en hoe groter het diafragma, des te kleiner de scherptediepte. Brandpuntsafstand De brandpuntsafstand van de lens heeft eigenlijk geen invloed op de scherptediepte. De brand- puntsafstand heeft echter wel invloed op de onscherpe gebieden in je frame en hoe ver jouw onder- werp van de lens verwijderd moet zijn. Dus door de vergroting van de lens lijkt het alsof de achter- grond meer uit het kader is.

Nu er steeds meer videografieën video-opnames maken met DSLR-camera’s, komen de mogelijk- heden van scherptediepte ook op eenvoudige wijze binnen het bereik van de prosumer videografen. Wil je een boeiende video? Probeer je onderwerp dan eens dicht bij de camera te plaatsen, voeg een simpele 50 mm lens toe, open de f-stop tot f1.8 en kijk hoe je onderwerp uit de achtergrond springt. Wat is nu Funky Bokeh? Zoals hievoort omschreven heeft bokeh - het onscherpe gebied van het frame - een bepaalde kwaliteit. Dit wordt bepaald door de vorm en het aantal diafragmabladen. Hoe meer diafragma- lamellen een lens heeft, hoe beter de bokeh zal zijn. Moderne lenzen hebben ook de neiging om gebogen diafragma-lamellen te hebben, terwijl oudere lenzen rechte diafragma-lamellen hebben, waardoor de onscherpe gebieden vaak een vijfhoekige vorm krijgen. Tele-spiegellenzen zijn er berucht om dat ze één van de ergste bokeh hebben. Dit komt omdat het licht wordt weerkaatst door een donutvormige spiegel met als gevolg, dat de bokeh donutvormig wordt.

In de scène uit seizoen vijf van Breaking Bad kunnen we een onscherpe voorgrond zien die bestaat uit een glas dat wordt vastgehouden door Walter White terwijl hij Jessee praat. Je kunt hier duidelijk de achthoekige vorm van een achtbladig diafragma zien. Let ook eens op tijdens nachtelijke scènes in films, vooral oudere, en kijk naar de vorm van onscherpe straat-, verkeers- en autolichten; deze zullen de vorm aannemen van de diafragma-lamellen van de lens.

In bovenafgebeeld shot, waarbij Gary en Kit samen wachten op de ondergaande zon, zien we dat scherptediepte is gebruikt.

Als Gary op de achtergrond onscherp is, vestigt het onze aandacht op Kit. Wat denkt ze? De twee opties geven de regisseur en de directeur fotografie twee heel verschillende stemmin- gen en twee heel verschillende vertelelementen. Wanneer ze ervoor kiezen Gary onscherp te heb- ben, wordt bokeh een probleem - is het onscherpe gebied prettig? Is het glad? Is het gevuld met rommel en afleiding? Slechte bokeh kan al je harde werk bij het maken van een videoshot in de war sturen door de aandacht op zichzelf te vestigen in plaats van op het onderwerp.