Het gebruik van filters bij video-opnames
Je hebt een videocamera, bewerkingssoftware en zelfs een paar verschillende lenzen, maar
wat kun je doen om je videobeelden nog wat meer pit te geven?
Bij lensfilters voor video denk je in eerste instantie natuurlijk aan een effect in een videobewer-
kingsprogramma. Maar in dit artikeltje hebben we het over echte fysieke glasfilters die op de lens
worden gemonteerd. Ze filteren eigenlijk het binnenkomende licht door een deel ervan door te
laten en een deel buiten te houden. Wat het doorlaat en wat het buiten houdt, hangt af van
het soort filter. De filters zijn in verschillende categorieën te onderscheiden:
▪
lensbescherming,
▪
licht dimmen,
▪
graduleren
▪
soft focus,
▪
polariseren
▪
kleurfilters en
▪
filters voor speciale effecten.
Hier volgen enkele voorbeelden van deze filters.
Lensbescherming: het uv- of nevelfilter.
Een UV filter is een lensfilter met gehard glas dat ultraviolet (UV) licht blokkeert. UV licht zorgt
namelijk voor een blauwe waas in de videobeelden en dat willen we natuurlijk niet. Eigenlijk zijn
alleen analoge camera's gevoelig voor UV licht. Digitale camera's zijn hier onder normale omstan-
digheden hier niet of minder gevoelig voor. Echter, op grote hoogte is de UV straling sterker en kan
ook jouw digitale camera er last van hebben. In deze situatie is het aan te raden een UV filter te
gebruiken.
Licht dimmen: het filter met neutrale dichtheid
Als je buiten bent en met een groot diafragma wilt filmen om een kleine scherptediepte te krijgen,
dan zijn er een paar dingen die je kunt doen. Ten eerste kun je je sluitertijd verhogen (meestal
geen goede optie voor videografen). Of je kunt de ISO verlagen en misschien in de schaduw
gaan. Maar wat gebeurt er als het nog steeds te helder is? Je kunt dan een filter gebruiken om
een beetje duisternis te creëren. Als voorbeeld een filter met een neutrale dichtheid (ND filter).
Dit filter met doet niets anders dan licht blokkeren; het is gewoon een zonnebril voor je camera.
Gegradueerde lensfilters
Gegradueerde lensfilters variëren in dichtheid van het ene deel van het filter tot het andere. De
bovenkant kan dus erg donker zijn en de onderkant helemaal helder. Toch zijn ze handig wanneer
je een heldere lucht filmt. Het meer ondoorzichtige deel van het filter verduistert de lucht zonder de
dingen onder de horizon donkerder te maken. Als je goed oplet, ziet je, dat deze filters vaak wor-
den gebruikt bij televisie en in films. Je kunt zien wanneer een gegradueerde filter wordt gebruikt,
omdat het donkere gedeelte van het scherm op dezelfde plaats blijft wanneer de camera beweegt
en af en toe de bovenkant van het hoofd van mensen een beetje donker wordt wanneer ze voor de
horizon stappen. Gegradueerde filters zijn er in verschillende kleuren, van blauw om de intensiteit
van je luchtkleuren te versterken, tot bruin, waardoor alles bijvoorbeeld op een western lijkt.
Soft focus: diffusiefilters
Naarmate videoresoluties hoger worden en lenzen steeds beter, is het mogelijk dat jouw video te
scherp is. In dat geval kan een diffusiefilter helpen. Diffusiefilters worden ook wel 'mistfilters'
genoemd, maar deze kunnen er ook voor zorgen dat jouw video eruitziet als een Instagram-afbeel-
ding met laag contrast.
Polarisatiefilter
Hoewel het vrij duidelijk is hoe filters met neutrale dichtheid en gegradueerde filters werken, zijn
polarisatoren een beetje magisch. Licht komt op je af en zoemt in alle richtingen als een zwerm
dronken bijen. Polariserende lenzen houden licht tegen dat zich in sommige richtingen verspreid.
Dit kan erg handig zijn voor het filmen van van scènes door autoruiten of het laten zien van mensen
in een café door het raam.
Kleurfilters voor video
Er zijn allerlei filters om de kleur van je video te veranderen. Filters die het licht subtiel balanceren
om fluorescerend licht of wolfraamlicht te temmen, tot filters die je video een beetje warmer of
koeler maken. Er bestaan ook filters waarmee je “nachtscènes” op klaarlichte dag kunt opnemen
opnemen, de zogenaamde ' dag voor nacht ”. Maar de vraag is of je daarmee wilt expirimenteren,
want veel van deze effecten kun je ook via allerlei tools in een goed videomontageprogramma
bereiken.
Lensfilters voor speciale effecten: Close-up
Er zijn veel filters met speciale effecten, waarvan er vele naar de vuilnisbak zijn gedegradeerd.
Een type dat wel vaak bijzonder handig is, is het close-upfilter. Als je geen macrolens hebt, maar
een klein onderwerp wilt om je frame te vullen, is dit filter voldoende. Het zijn slechts vergrootgla-
zen, vaak verkocht in een set, die verschillende vergrotingsniveaus mogelijk maken. Betere close-
upfilters zijn gemaakt van meerdere glaselementen om vervorming aan de randen te verminderen.
Een ander speciaal effectfilter dat handig kan zijn, is een gesplitste dioptrie. Simpel gezegd is het
een close-upfilter dat in tweeën is gezaagd, waardoor je een zeer diepe scherptediepte kunt na-
bootsen zonder veel licht op je onderwerp te dumpen.
Filters zijn er in zowel vierkante als ronde varianten. Een voordeel van het gebruik van vierkante
filters is dat ronde filters doorgaans slechts op één lens passen. De vierkante filters kunnen met
veel verschillende lenzen worden gebruikt. Je hebt echter nog steeds voor elke lens een houder
nodig. Het is vooral een kwestie van voorkeur en gemak. Het verwisselen van vierkante filters is
sneller dan het losschroeven van een rond filter met schroefdraad.
Het opbergen van lensfilters
De meeste filters worden geleverd met een harde plastic behuizing, maar wanneer je er veel
gebruikt, overweeg dan om te investeren in een zachte hoes voor meerdere filters.
Bron: Kyle Cassidy
Kyle is filmmaker, fotograaf en schrijver