Belichting bij een filmopname: 5 belangrijke aspecten
Veel mensen denken ten onrechte dat filmen met een betere camera hen betere beelden oplevert.
In werkelijkheid doet filmen met een eersteklas cinemacamera vaak meer om de gebreken in jouw
opnamen bloot te leggen dan om ze te verbeteren. Een film zal nooit zo mooi zijn als zonder goede
verlichting.
Het grootste verschil tussen matige films en fantastische beelden is niet waarmee je de opnames
filmt, maar het is de manier waarop je de beelden gaat opnemen. De beste manier om betere
beelden te krijgen is door meer controle te krijgen over het uiterlijk van de dingen die je gaat filmen.
Dit betekent dat je minder als een cameraman moet denken en meer als een filmmaker/regisseur.
Denk er eens over na: een cameraman staat achter de camera en filmt wat hij of zij ziet. Maar een
filmmaker/regisseur denkt na hoe het shot er in zijn geheel uit moet gaan zien. Hij beweegt zich over
de hele set en neemt de controle over alles in het frame. Zo’n filmmaker houdt zich niet alleen bezig
met de camerainstellingen. Hij neemt beslissingen over alles, van de kleur van het onderwerp tot de
positie van de rekwisieten en het uiterlijk van de verlichting. En hierbij is filmverlichting de meest
kritische factor bij het bepalen van de beeldkwaliteit.
DE BESTE MANIER OM BETERE SHOTS TE BEWERKSTELLIGEN, IS DOOR MEER
CONTROLE TE KRIJGEN OVER DE LOOK VAN DE DINGEN DIE JE OPNEEMT.
Wanneer het gaat om de keuze en wijze van verlichting, dan zijn er minstens vijf factoren waarmee
je rekening moet houden. Bij elke keer dat je een verlichtingselement inschakelt:
▪
positie
▪
helderheid
▪
kwaliteit
▪
vorm en
▪
kleur
Lichte positie
Bij “lichtpositionering” hebben we het over het aanpassen van de lengte, richting en hoek van
schaduwen die een verlichtingselement werpt. Door een lichtbron in de buurt van de camera te
plaatsen, ontstaat een zogenaamde vlakke verlichting. Vlakke filmverlichting is laag op de schaal van
creativiteit en neutraal in termen van emotie. Wanneer je een lichtspot verder naar de zijkant van het
onderwerp beweegt, wordt het steeds dramatischer en emotioneler. Wanneer je één kant van het
onderwerp in een hoek van 90 graden ten opzichte van de camera belicht, ontstaat er een zeer
dramatische uitstraling. En wanneer het licht op de muur achter het onderwerp wordt gericht, is het
resultaat het uber-dramatische silhouet.
Helderheid
De “algehele helderheid” van een scène wordt vaak high key of low key genoemd. High key verlich-
ting overspoelt de hele scène met hoge lichtniveaus, zodat alles helder verlicht is. Filmmakers gebrui-
ken high-key verlichting bijvoorbeeld voor vrolijke scènes. Rustige verlichting daarentegen is donker.
Hierbij maak je meer gebruik van schaduwen dan van de verlichting zelf, waardoor je drama en
spanning creëert.
Lichtkwaliteit
De “kwaliteit van licht” verwijst naar de hardheid of zachtheid van een licht. Een hard licht wordt
gekenmerkt door een scherpe schaduwrand en een diepe, donkere schaduw. Hard licht trekt de
hoekige kenmerken van een gezicht naar voren en vestigt de aandacht op rimpels en plooien. Het
kan een onderwerp er sterk, verweerd of slecht uit laten zien. Harde verlichting kan een onderwerp
intimiderend doen lijken. Zachte verlichting heeft een brede, geleidelijke schaduwrand en een vage
schaduw. Het is flatterend op het gezicht. Het verbergt rimpels en verbergt lijntjes in het gezicht, en
maakt mensen vriendelijker en benaderbaarder. Mogelijk betrouwbaarder. Filmmakers veranderen
de hardheid van een verlichtingselement door de lamp van spot tot flood aan te passen, of door
diffusiemateriaal of een softbox aan de voorkant van het verelichtingselement toe te voegen.
Vorm
Bij “vorm” gaat het over het besturen en focussen van een lichtbron. In de meeste gevallen zou het
licht niet gelijkmatig over alles in de scène moeten vloeien. Het mag alleen gaan naar de plek die
jij wilt. Professionele verlichtingsontwerpers geven vorm aan lampen met behulp van filmverlichtings-
tools die de lichtbron op een bepaalde manier blokkeert. Je kunt zelf ook experimenteren met allerlei
huishoudelijke artikelen zoals, jaloezieën of boomtakken.
Kleur
Tenslotte de kleur van licht. De kleur van licht is een belangrijke overweging die beginnende film-
makers vaak over het hoofd zien. Lichtkleur kan gemakkelijk worden veranderd. De kleur van licht
heeft een enorme invloed op het uiterlijk van een scène. Geel of amberkleur geven een scène een
warm gevoel. Ze kunnen ook het uiterlijk van een ochtendzonsopgang creëren. Opnamen die licht-
blauw zijn getint, voelen koud aan; zoals de winter. Rode of oranje geven het idee van avond, vooral
in combinatie met een lichtebron die lange schaduwen creëert. Het verlichten van een hele scène
met marineblauwe verlichting geven het idee van de nacht.
De beste manier om jouw beelden eruit te laten zien alsof ze uit een Hollywood-film komen, is door
de verlichting minder als een videocameraman, maar meer als een filmmaker/regisseur te benaderen.
Denk ook goed na over de opstelling van de verlichtingselementen. Kortom, het geheim van het
maken van fantastische videobeelden is niet om een betere camera te kopen, maar om meer controle
te krijgen over wat er voor de lens van de camera gebeurt.
Bron: Chuck Peters
Chuck is schrijver en producer en heeft 3 Emmy-awards op zijn naam staan.